In een wereld waar zorgprocessen steeds slimmer worden dankzij data en technologie, is het juist de menselijke maat die we niet uit het oog mogen verliezen. Jeroen Schenk, directeur van 6Gorilla’s, werd onlangs diep geraakt door het verhaal van Michelle van Tongerloo, oprichter van Lekker Geven. Tijdens haar presentatie op het Fizi jaarevent liet ze zien hoe eenvoudig, maar doeltreffend hulp kan zijn wanneer je de bureaucratie omzeilt en je richt op wat mensen écht nodig hebben.

Michelle, een straatarts in de regio Rijnmond, startte haar non-profitorganisatie vanuit de frustratie over lange wachttijden en ineffectieve hulpverlening. Met een persoonlijke, laagdrempelige aanpak en de kracht van sociale media creëerde ze een netwerk dat hulp op maat biedt aan hen die het het hardst nodig hebben. Haar verhaal benadrukt hoe belangrijk het is om menselijkheid centraal te stellen, ook wanneer slimme systemen ons helpen efficiënter te werken. Geïnspireerd door Michelle’s aanpak reflecteert Jeroen in deze blog op hoe we technologie kunnen inzetten om zorgprocessen te verbeteren, zonder dat we daarbij vergeten waar het uiteindelijk om draait: mensen helpen.

De zorg in Nederland is complex en gefragmenteerd, zoals blijkt uit Michelle’s ervaringen. Ze werkt met patiënten die buiten het systeem vallen en voortdurend tegen muren oplopen als het gaat om toegang tot zorg. Veel van de problemen die zij beschrijft, komen voort uit een gebrek aan coördinatie en communicatie tussen zorgverleners en instellingen. Hier komt de kracht van data in de zorg naar voren. Data kunnen helpen om patiënten beter te volgen, hun zorggeschiedenis te delen en hen de juiste zorg te bieden op het juiste moment. Echter, zoals we in dit blog zullen zien, moet dit op een ethische en humane manier gebeuren.

In deze blog zullen we bespreken hoe data in de zorg kunnen worden ingezet, aan de hand van praktijkvoorbeelden uit Michelle’s verhaal. We zullen focussen op drie thema’s: het volgen van patiënten door zorgsystemen, het voorspellen en voorkomen van zorgproblemen, en het coördineren van multidisciplinaire zorgteams. Uiteindelijk trekken we de conclusie dat data een essentieel hulpmiddel zijn, maar geen vervanging voor menselijke zorg en maatwerk.

 

Het volgen van patiënten door zorgsystemen

Een van de grootste uitdagingen die Michelle beschrijft, is het verlies van patiënten in de bureaucratie van de zorg. Ze noemt voorbeelden van mensen die steeds opnieuw bij haar op het spreekuur komen met dezelfde klachten, simpelweg omdat ze geen toegang hebben tot de zorg die ze nodig hebben. Simon, een ongedocumenteerde man met ernstige heupslijtage, krijgt geen adequate behandeling omdat hij geen verblijfsvergunning heeft. Zijn klachten worden daardoor alleen maar erger, totdat hij uiteindelijk ernstig ziek en fysiek gebroken is.

Dit probleem kan deels worden aangepakt met behulp van datagestuurde patiëntvolgsystemen. Door het gebruik van elektronische patiëntendossiers (EPD’s) kunnen zorgverleners beter volgen welke zorg een patiënt heeft ontvangen, wat de resultaten daarvan zijn en welke vervolgzorg nodig is. Data kunnen helpen om patiënten zoals Simon niet alleen beter te volgen, maar ook om te voorkomen dat ze tussen wal en schip vallen. Als verschillende zorgverleners toegang hebben tot dezelfde informatie, kan de zorg beter worden afgestemd op de behoeften van de patiënt.

Daarnaast kunnen EPD’s helpen om patronen te herkennen in de zorgbehoeften van kwetsbare groepen, zoals daklozen en ongedocumenteerde mensen. Door het verzamelen en analyseren van gegevens over deze groepen, kunnen zorgverleners proactiever inspelen op hun behoeften en bijvoorbeeld tijdig passende interventies organiseren, zoals fysiotherapie of pijnmanagement.

 

Het voorspellen en voorkomen van zorgproblemen

Michelle vertelt ook over de schrijnende situaties waarin haar patiënten zich vaak bevinden, zoals de arbeidsmigrant die gewond raakte op een bouwplaats en zonder enige ondersteuning op straat belandde. Dit soort problemen zijn niet alleen mensonterend, maar ook te voorkomen als er betere preventieve zorgmechanismen zijn. Data spelen hier een cruciale rol.

Door gebruik te maken van voorspellende analyses op basis van data, kunnen zorgverleners eerder ingrijpen om ernstige gezondheidsproblemen te voorkomen. Bijvoorbeeld, als we gegevens analyseren over patiënten met chronische aandoeningen zoals diabetes of hartaandoeningen, kunnen we voorspellen welke patiënten het grootste risico lopen op complicaties. Dit kan helpen om tijdig preventieve maatregelen te nemen, zoals het verstrekken van medicijnen of het bieden van advies over levensstijl.

Daarnaast kunnen data helpen om sociale determinanten van gezondheid beter in kaart te brengen. Patiënten zoals de arbeidsmigrant uit Michelle’s verhaal hebben vaak niet alleen fysieke, maar ook sociale en economische problemen. Door data over werk, huisvesting en inkomen te koppelen aan gezondheidsgegevens, kunnen zorgverleners een vollediger beeld krijgen van de factoren die bijdragen aan de gezondheid van hun patiënten. Dit maakt het mogelijk om gerichte interventies te ontwikkelen die niet alleen de gezondheid verbeteren, maar ook de leefomstandigheden van de patiënt.

 

Het coördineren van multidisciplinaire zorgteams

Een ander belangrijk punt dat Michelle aankaart, is de noodzaak van samenwerking tussen verschillende zorgverleners. Ze vertelt over Ron, een heroïnegebruiker met ernstige gedragsproblemen en een complexe beenwond. De zorg voor Ron vereist de inzet van zowel medisch specialisten als psychologen, maar doordat er geen goede coördinatie is tussen deze professionals, krijgt hij niet de zorg die hij nodig heeft.

Data kunnen helpen om de zorg voor patiënten zoals Ron beter te coördineren. Door het delen van informatie tussen verschillende zorgverleners kunnen multidisciplinaire teams beter samenwerken. Dit betekent dat artsen, verpleegkundigen, psychologen en maatschappelijk werkers toegang hebben tot dezelfde gegevens en zo gezamenlijk de beste zorg kunnen bieden. Dit voorkomt dat patiënten steeds opnieuw hun verhaal moeten vertellen en maakt het makkelijker om een geïntegreerd zorgplan op te stellen.

Daarnaast kunnen data helpen om knelpunten in de zorgketen te identificeren. Als zorgverleners bijvoorbeeld zien dat er vertraging optreedt in het doorverwijzen van patiënten naar specialisten, kunnen ze maatregelen nemen om dit proces te versnellen. Dit is vooral belangrijk voor kwetsbare patiënten, zoals de ongedocumenteerde mensen en arbeidsmigranten waar Michelle mee werkt, die vaak extra barrières ervaren bij het krijgen van toegang tot specialistische zorg.

 

Conclusie

De verhalen van Michelle laten zien dat de zorg in Nederland een ingewikkeld en soms zelfs onmenselijk systeem kan zijn, vooral voor kwetsbare mensen. Het gebruik van data kan helpen om de zorg voor deze mensen te verbeteren, door het volgen van patiënten, het voorspellen van zorgproblemen en het coördineren van multidisciplinaire teams. Echter, data alleen zijn niet genoeg. Zoals Michelle aangeeft, gaat zorg niet alleen om efficiënte processen, maar vooral om menselijkheid en maatwerk.

Data zijn een hulpmiddel dat zorgverleners in staat stelt om betere zorg te bieden, maar het is belangrijk dat deze data op een ethische manier worden gebruikt en dat ze de persoonlijke zorgrelatie niet in de weg staan. Uiteindelijk moet het doel van data in de zorg zijn om mensen zoals Simon, Ron en de arbeidsmigrant niet alleen te behandelen, maar hen ook te ondersteunen in hun algehele welzijn. Dat vraagt om een zorgsysteem dat niet alleen gebaseerd is op cijfers, maar ook op compassie.

Wil je Michelle steunen, kijk dan op lekkergeven.nl

Jeroen Schenk

Directeur 6Gorilla's