Tijdens Data Expo op 11 september in de Jaarbeurs in Utrecht gaf Linda de Looper, hoofd van het programma Digitale Transformatie bij de Nederlandse Luchtmacht, een inspirerende lezing over hoe de Luchtmacht technologie en data inzet om haar operaties te optimaliseren. Wat begon als een kleinschalig initiatief, is inmiddels uitgegroeid tot een grootschalige digitale transformatie, waarin innovatie, datagedreven werken en geavanceerde technologie een centrale rol spelen. Hoewel de Luchtmacht en de zorg op het eerste gezicht weinig gemeen lijken te hebben, delen ze verrassend veel uitdagingen. Beide sectoren opereren in een snel veranderende omgeving waarin het nemen van complexe en levensbelangrijke beslissingen cruciaal is, en waar technologie steeds meer de sleutel voor de toekomst blijkt te zijn.
De zorgsector kan waardevolle lessen trekken uit de digitale transformatie van de Luchtmacht. Zo maakt de Luchtmacht gebruik van data en AI om haar operaties te stroomlijnen en risico’s te beperken. In deze blog geef ik je een aantal inzichten die de zorg kan meenemen uit de transformatie van de Luchtmacht en hoe technologie, data en een cultuurverandering in de zorg kunnen leiden tot betere zorgverlening. Denk aan het groeien in datavolwassenheid, een ander soort leiderschap, eenduidige data, Agile werken en een toekomst met AI. Kortom, wat kan de zorg leren van een organisatie die dagelijks onder hoge druk moet presteren, en hoe kunnen die lessen bijdragen aan een toekomstbestendige zorgsector? Ontdek in deze blog de verrassende parallellen en hoe deze kunnen worden toegepast.
Digitale volwassenheid: een belangrijke stap voor beide sectoren
Digitalisering: Van optie naar noodzaak
In de afgelopen jaren heeft de Luchtmacht ingezien dat digitalisering een noodzaak is, geen keuze. De toenemende behoefte aan flexibiliteit, snelheid en precisie dwingt organisaties om nieuwe vormen van technologie te omarmen. De Luchtmacht ontwikkelde een plan om haar ‘digitale volwassenheid’ te vergroten. Hierbij werd gebruikgemaakt van zes criteria om te meten waar ze nu staan en waar ze naartoe willen.
De zorgsector kan direct baat hebben bij een vergelijkbare aanpak. Veel zorginstellingen werken nog met verouderde IT-systemen, wat het moeilijk maakt om effectief met data om te gaan. Door net als de Luchtmacht te investeren in digitale volwassenheid, kan de zorg stappen zetten richting een toekomst waarin technologie een centrale rol speelt in het leveren van betere zorg. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van elektronische patiëntendossiers (EPD’s), AI-ondersteunde diagnoses en datagestuurde besluitvorming.
Praktijkvoorbeeld: Elektronische Patiëntendossiers als basis
Elektronische patiënten- en cliëntendossiers (EPD’s en ECD’s) zijn een concreet voorbeeld van hoe digitalisering de zorg kan verbeteren. Elke zorginstelling gebruikt een EPD of ECD, maar een integrale aanpak waarbij alle zorginstellingen samenwerken om data te delen en te analyseren kan de efficiëntie en nauwkeurigheid enorm vergroten. Net als de Luchtmacht zou de zorgsector met een gecoördineerde digitale strategie grote voordelen kunnen behalen.
Lees hier verder over wat wij op het gebied van groei in datavolwassenheid kunnen betekenen.
Cultuurverandering en leiderschap: richting en ruimte geven
Leiderschap als motor voor verandering
Een succesvolle digitale transformatie draait niet alleen om technologie. Leiderschap en cultuur spelen een cruciale rol. Bij de Nederlandse Luchtmacht was leiderschap de drijvende kracht achter de verandering. Tegelijk wees Linda de Looper op de uitdaging van het overbruggen van de kloof tussen verschillende generaties. De jongere generatie is opgegroeid met digitale technologieën, terwijl leiders uit het ‘papieren tijdperk’ meer moeite hebben om digitale transformatie volledig de ruimte te geven. Dit is een herkenbaar beeld in de zorg.
Zorgprofessionals zijn in eerste instantie vaak huiverig om nieuwe technologie te gebruiken. Sommigen vrezen dat digitale tools de menselijke kant van zorg in de weg zullen staan. De Luchtmacht overwon deze weerstand door een cultuur van ‘learning by doing’ te omarmen. Medewerkers krijgen de ruimte om nieuwe technologieën uit te proberen en te leren van fouten. De zorgsector heeft veel baat bij een vergelijkbare benadering, waarbij zorgverleners worden gestimuleerd en de ruimte krijgen om technologie in te zetten zonder daarbij bang te zijn om fouten te maken.
Inspiratie voor de zorg: ruimte voor experimenteren
Net als bij de Luchtmacht is het voor zorginstellingen cruciaal om een omgeving te creëren waarin experimenteren wordt aangemoedigd. Door zorgmedewerkers op te leiden en hen de ruimte te geven om digitale oplossingen uit te proberen, kunnen organisaties effectief experimenteren met AI-toepassingen. Het opzetten van proeflabs, waarin nieuwe tools en technologieën getest kunnen worden, is hierbij een waardevolle stap. Denk bijvoorbeeld aan een AI-tool die zorgverleners ondersteunt bij het stellen van diagnoses. In een veilige omgeving kunnen medewerkers de technologie verkennen en toepassen, zonder dat dit gevolgen heeft voor de gezondheid van patiënten. Deze aanpak bevordert niet alleen innovatie, maar vergroot ook het vertrouwen in nieuwe technologie.
Het belang van eenduidige data: de single source of truth
Eén brondatabase voor betrouwbare beslissingen
Een van de belangrijkste veranderingen binnen de Luchtmacht was de implementatie van een ‘single source of truth’ — een centrale, betrouwbare databron die als referentiepunt fungeert voor alle besluitvorming. Door één database te gebruiken in plaats van meerdere verspreide databronnen, wordt de kwaliteit en betrouwbaarheid van data aanzienlijk beter.
In de zorg heeft zo’n eenduidige database ook veel toegevoegde waarde. Wie kent de oneindige Excel-bestandjes niet, waarbij je door alle net van elkaar verschillende versies totaal het overzicht kwijtraakt. Door één dataplatform in te richten waarin alle gegevens samenkomen — van patiënt- en medewerkerinformatie tot medicatiegegevens — kan de zorgsector niet alleen fouten verminderen, maar ook sneller en nauwkeuriger beslissingen nemen.
Praktische toepassing in de zorg: ai en data
Een goed voorbeeld van hoe de zorg baat kan hebben bij centrale data is het gebruik van AI. Wanneer AI toegang heeft tot consistente en betrouwbare gegevens, kan het diagnoses verbeteren, behandelingen personaliseren en zelfs voorspellende analyses uitvoeren. Maar dit is niet van de ene op de andere dag geregeld. Wil je over twee jaar aan de slag met betrouwbare beslisondersteuning, zul je vandaag aan de slag moeten om je datakwaliteit en -beschikbaarheid goed te regelen.
Agile werken: flexibiliteit is broodnodig in de zorg
Wendbaar innoveren: Agile als werkmethode
De Luchtmacht heeft Agile werken ingevoerd om sneller te kunnen reageren op veranderingen. In plaats van vast te zitten in langdurige, rigide plannen, werkt de organisatie nu in kortere cycli waarin continu wordt geleerd en verbeterd. Dit stelt de Luchtmacht in staat om snel te schakelen en in te spelen op nieuwe ontwikkelingen zonder vast te lopen in bureaucratische processen.
In de zorg wordt vaak gekozen voor een alles-of-niets-aanpak. Gedegen strategieën, uitgebreide ontwikkeltrajecten en grote investeringen zijn aan de orde van de dag. Inclusief de bijbehorende mislukkingen, die er op hetzelfde moment voor zorgen dat de betrokkenen zich voorlopig niet opnieuw branden aan een dergelijke onderneming. De zorg zou kunnen enorm kunnen profiteren van een vergelijkbare snelle en wendbare aanpak. Innovaties in de zorg, of het nou gaat om kleine software-aanpassingen of geavanceerde AI-tools, kunnen sneller worden geïmplementeerd en verbeterd als de zorgsector overstapt op kortere ontwikkelcycli. Dat biedt de mogelijkheid om sneller in te spelen op de behoeften van de organisatie of bij te sturen als dat nodig is.
Data en AI: beslissingen verbeteren met technologie
De kracht van data en ai
Een van de meest indrukwekkende toepassingen binnen de Luchtmacht is het gebruik van datagedreven besluitvorming, ondersteund door AI. Door data uit verschillende systemen te combineren, hebben ze bijvoorbeeld efficiëntere planningen voor missies kunnen maken. AI heeft niet alleen processen versneld, maar ook de nauwkeurigheid van beslissingen aanzienlijk verbeterd.
De zorg kan op een vergelijkbare manier AI inzetten om betere beslissingen te nemen. AI kan helpen bij diagnoses, voorspellen van ziekteverloop en het personaliseren van behandelplannen. Dit kan de zorg niet alleen persoonlijker maken, maar het kan ook de kwaliteit van de zorg verhogen. Zorgverleners krijgen zo toegang tot betere inzichten die met traditionele rapportages of dashboards moeilijk te verkrijgen zijn.
Toekomst van AI in de zorg: persoonlijke zorg
AI kan de zorg helpen om steeds persoonlijker te worden. Door toegang te hebben tot grote hoeveelheden data, kan AI helpen om patiënten op maat gemaakte zorg te bieden. Denk aan de keuze voor een behandelaar die is afgestemd op het persoonlijke profiel van een patiënt of aan voorspellingen over hoe een patiënt reageert op een bepaalde behandeling.
Conclusie: een gezamenlijke reis naar een digitale toekomst
Dat er parallellen tussen de Nederlandse Luchtmacht en de zorg zijn, is wat mij betreft duidelijk. Beide sectoren staan voor de uitdaging om technologie te integreren in hun dagelijkse processen, en beide kunnen profiteren van datagedreven innovaties. De zorg kan leren van de manier waarop de Luchtmacht gegroeid is in haar digitale volwassenheid, een cultuur van innovatie heeft gecreëerd en Agile werken heeft omarmd.
Digitalisering in de zorg is geen toekomstmuziek meer; het is een urgente noodzaak. Door te leren van andere sectoren zoals de Luchtmacht, kan de zorgsector haar transformatie versnellen en verbeteren. We hoeven immers niet altijd het wiel uit te vinden. De sleutel ligt in het creëren van een cultuur waarin technologie als kans wordt gezien. De toekomst van de zorg is digitaal. Hoe bereid jij jouw organisatie voor op deze digitale transformatie? Ontdek hoe 6Gorilla’s jouw zorginstelling kan helpen om wendbaarder, efficiënter en toekomstbestendig te worden.
